રવિવારને રજા કરવાનાં મૂળમાં યહૂદી સંસ્કૃતિ છે. યહૂદી લોકો પવિત્ર સેબથ (જે રવિવાર છે) ની વિભાવનામાં વિશ્વાસ કરે છે. સેબથ આરામનો દિવસ હોવો જોઈએ, અને તે દિવસે કોઈ પણ કામ કરવું એ અપવિત્ર અને નિંદાકારક માનવામાં આવતું હતું. પછીથી, જ્યારે ખ્રિસ્તી ધર્મ મધ્ય-પૂર્વીય વિશ્વમાં ફેલાયો અને ત્યાંથી યુરોપ અને પછી અમેરિકામાં ફેલાયો, એટ્લે રવિવારની રજા વધુ પ્રખ્યાત થઈ. બાઇબલના પ્રથમ પુસ્તકમાં, જેને ઉત્પત્તિ (Genesis) કહેવામાં આવે છે, તેમાં વર્ણવવામાં આવ્યું છે કે ઈશ્વરે કેવી રીતે છ દિવસમાં વિશ્વની રચના કરી અને સાતમા દિવસે આરામ કર્યો. ખ્રિસ્તીઓનો આ સાતમો દિવસ યહૂદીઓના પવિત્ર સેબથ સાથે જોડાયેલો છે. આમ, રવિવારની રજાના ખ્યાલનો જન્મ થયો.
દુનિયાભરમાં રવિવારની રજા
આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠન માટે માનકીકરણ આઇએસઓ 8601 અનુસાર, રવિવાર સાતમો અને અઠવાડિયાનો અંતિમ દિવસ છે. 1844 માં, બ્રિટીશના ગવર્નર જનરલ, શાળાએ જતા વિદ્યાર્થીઓ માટે ‘સન્ડે હોલીડે’ ની જોગવાઈ રજૂ કરી. તેની પાછળનું કારણ એ હતું કે વિદ્યાર્થીઓએ આ દિવસે કેટલીક રચનાત્મક પ્રવૃત્તિઓમાં વ્યસ્ત રહેવા અને રૂટિન શિક્ષણથી વિરામ લેવાની મંજૂરી આપી હતી.
ભારત માં રવિવાર વિશે જાણો
ભારતના મિલ કામદારોને અઠવાડિયાના બધા સાત દિવસો સુધી સખત મહેનત કરવી પડી હતી. તેમને આરામ મેળવવા માટે કોઈ રજા કે કોઈ પણ પ્રકારની રજા મળી નથી. બ્રિટિશ અધિકારીઓ અને કામદારો દર રવિવારે ચર્ચમાં જતા અને તેમની પ્રાર્થના કરતા, જ્યારે ભારતીય મિલ કામદારો માટે આવી કોઈ પરંપરા નહોતી. તે સમયે, નારાયણ મેઘાજી લોખંડે મિલ કામદારોના નેતા હતા, તેમણે બ્રિટિશરોની સામે સાપ્તાહિક રજાની દરખાસ્ત રજૂ કરી. તેમણે કહ્યું, “છ દિવસ સખત મહેનત કર્યા પછી, કામદારોને તેમના દેશ અને સમાજની સેવા કરવા માટે એક દિવસ મળવો જોઈએ. રવિવારનો દિવસ હિંદુ દેવતા ‘ખંડોબા’ નો છે. આથી રવિવારને રજા જાહેર કરવો જોઇએ. પરંતુ બ્રિટિશ અધિકારીઓએ તેના પ્રસ્તાવને નકારી કાઢ્યો.
નારાયણ મેઘાજી
લોખંડેએ હાર સ્વીકારી નહીં, તેમણે પોતાનો સંઘર્ષ ચાલુ રાખ્યો. 7 વર્ષના લાંબા સંઘર્ષ પછી, 10 જૂન 1890 ના રોજ, બ્રિટીશ સરકારે રવિવાર તરીકે રવિવારની જાહેરાત કરી. નવાઈની વાત એ છે કે ભારત સરકારે આ રજાને લઈને ક્યારેય કોઈ આદેશો જારી કર્યા નથી.
👫નારાયણ મેઘાજી લોખંડે જાણો
શ્રી લોખંડેને ભારતમાં ૧૯મી સદીની કાપડ મીલોમાં મજુરોની કાર્યપ્રણાલીમાં ફેરફાર લાવનાર મહાન વ્યક્તિ તરીકે યાદ કરવામાં આવે છે.
તેઓ શ્રમ આંદોલનના મુખ્ય નેતા હતા અને તેઓને મીલ યુનિયન આંદોલનના પિતા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
શ્રી નારાયણ લોખંડે મહારાષ્ટ્રમાં જ્યોતિબા ફુલેના સહયોગી હતા જેમણે ભારતનું પહેલું કામદાર સંગઠન “બોમ્બે મીલ સંગઠન”ની શરૂઆત કરી હતી.
તેમના ઐતિહાસિક યોગદાનને ધ્યાનમાં રાખતા ભારત સરકારે ૨૦૦૫માં તેમના ફોટાવાલી એક ટપાલ ટીકિટ બહાર પાડી હતી.
