KGBV (Kasturba Gandhi Balika Vidhyalay)કસ્તુરબા ગાંધી બાલિકા વિદ્યાલય યોજ્ના
→કસ્તુરબા ગાંધી બાલિકા વિદ્યાલય યોજ્ના ભારતમાં ઓગસ્ટ-2004 થી ઉચ્ચ પ્રાથમિક શાળામાં કન્યાશિક્ષણ માટે અમલી બનેલ છે.
→ 1-April 2007 થી સર્વશિક્ષા અભિયાન અંતર્ગત આ યોજના કાર્યરત છે.
→ જે વિસ્તારમાં કન્યા સાક્ષરતા દર રાષ્ટ્રીય કન્યા સાક્ષરતા દર કરતા ઓછો છે. તેવા વિસ્તારમાં 11 થી 16 વર્ષની નિયમિત શાળાએ ન ગયેલી અને અધવચ્ચેથી શાળા છોડી ગયેલી કન્યાઓને ગુણવત્તાવાળુ શિક્ષણ પૂરું પાડવા માટે કસ્તુરબા ગાંધી બાલિકા વિદ્યાલય શરૂ કરવામાં આવી છે.
→ KGBV એ ભારત સરકાર અને ગુજરાત સરકારના સંયુક્ત ઉપક્રમે સર્વશિક્ષા અભિયાન દ્વારા સંચાલિત નિવાસી શાળા છે.
→આ શાળામાં અનુસૂચિત જાતિ, અનુસૂચિત જનજાતિ, બક્ષીપંચ અને ગરીબી રેખા હેઠળ જીવતી કન્યાઓના શિક્ષણ માટે આ યોના મૂકવામાં આવી છે.જેમાં રહેવા, જમવા અને ભણવાની તમામ પ્રકારની મફત સુવિધાઓ આપવામાં આવે છે.
વર્ષ 2012-13 ની સ્થિતિએ ત્રણ પ્રકારની KGBV (મોડલ) શાળાઓ ચાલે છે .
- 👉મોડેલ 1 - 100 કન્યા ની નિવાસી શાળા ( અભ્યાસ સાથે)
- 👉 મોડેલ 2- 50 કન્યા ની નિવાસી શાળા ( અભ્યાસ સાથે)
- 👉મોડેલ 3- 50 કન્યા નો માત્ર નિવાસ
→ આ શાળામાં સરકારી પ્રાથમિક શાળાના પાઠ્યપુસ્તકોનો ઉપયોગ થાય છે.
→ મૂલ્યાંકન, પરીક્ષા પદ્ધતિ પણ સરકારી પ્રાથમિક શાળાની જેમ જ ક૨વામાં આવે છે.
→આ કન્યાઓ કદી શાળાએ ન ગયેલી અને ડ્રોપ આઉટ હોવાથી તેઓનું વિશિષ્ટ રીતે પણ મૂલ્યાંકન કરવામા આવે છે.
→ જે ક્યાઓ ધો. 5, 6, 7, 8, માંથી શાળામાંથી ઉઠી ગયેલ છે તેવી કન્યાઓના પ્રથમ તેમની ક્ષમતા મુજબની ક્ષમતા માપન કસોટી લેવામાં આવે છે
→ તેની કક્ષા અનુસાર જે તે ધોરણમાં તેને દખલ ક૨વામાં આવે છે ( સી.એલ.-1 માં 55 દિવસ, સી.એલ.-2 માં 45 દિવસ, સી.એલ.-3 અને 4 માં 35 દિવસની તાલીમ ).
→કન્યાઓની ક્ષમતા સિદ્ધિ માટે અભ્યાસ સમય ઉપરાંતના સમયમાં જે-તે કન્યાઓને એકસ્ટ્ર કોચીંગ ( નિદ્યનાત્મક ઉપચારાત્મક શિક્ષણ ) પણ આપવામાં આવે છે.
ગુજરાતમાં KGBV
- ગુજરાતમાં, હાલમાં, સમગ્ર શિક્ષા હેઠળ કુલ 240KGBV ની સ્થાપના છે. જેમાંથી 165 KGBV GOI સપોર્ટની મદદથી ચલાવવામાં આવે છે અને 75 GOG સપોર્ટની મદદથી ચાલે છે.
KGBV નો પરિચય
કસ્તુરબા ગાંધી બાલિકા વિદ્યાલય (KGBV) યોજના ઓગસ્ટ 2004 માં ભારત સરકાર દ્વારા મુખ્યત્વે અનુસૂચિત જાતિ અનુસૂચિત જનજાતિ, અન્ય પછાત વર્ગ અને મુશ્કેલ વિસ્તારોમાં લઘુમતીઓની કન્યાઓ માટે ઉચ્ચ પ્રાથમિક સ્તરે નિવાસી શાળાઓ સ્થાપવા માટે શરૂ કરવામાં આવી હતી. શરૂઆતમાં, તે એક અલગ સ્કીમ તરીકે ચાલે છે પરંતુ 1લી એપ્રિલ 2007થી સર્વ શિક્ષા અભિયાન સાથે મર્જ કરવામાં આવી હતી. RTE એક્ટ, 2009 1લી એપ્રિલ 2010થી અમલમાં આવ્યો હતો, અને અમલીકરણના સર્વ શિક્ષા માળખાને અનુરૂપ સુધારો કરવામાં આવી રહ્યો હતો. RTE કાયદામાં, સર્વ શિક્ષાના KGBV ઘટકને પણ બાળ અધિકારો અને બાળ અધિકારોના એકંદર સંદર્ભમાં અને કાયદાની ભાવના અને નિયમો સાથે સુમેળમાં લાગુ કરવામાં આવી રહ્યો છે.
- આ યોજના હેઠળ, KGBV ની સ્થાપના શૈક્ષણિક રીતે પછાત બ્લોક્સ (EBBs)માં કરવામાં આવી છે જ્યાં સ્ત્રી ગ્રામીણ સાક્ષરતા રાષ્ટ્રીય સરેરાશ (એટલે કે 2001ની વસ્તી ગણતરી મુજબ 46.13% ની નીચે) અને સાક્ષરતામાં લિંગ તફાવત 21.59% ની રાષ્ટ્રીય સરેરાશથી વધુ છે. 2001ની વસ્તી ગણતરી મુજબ ગ્રામીણ મહિલા સાક્ષરતા 30% થી નીચે અને 53.67% ની રાષ્ટ્રીય મહિલા સાક્ષરતા (શહેરી) કરતા વધુ ધરાવતા શહેરી વિસ્તારોને આવરી લેવા માટે યોજનાનો વ્યાપ વિસ્તારવામાં આવ્યો હતો. આને ફરીથી તમામ શૈક્ષણિક રીતે આવરી લેવા માટે વિસ્તૃત કરવામાં આવ્યું હતું. ગ્રામીણ મહિલા સાક્ષરતા 46.13% સાથે પછાત બ્લોક્સ. KGBV ની સ્થાપના કરવામાં આવે છે જ્યાં 500 થી વધુ છોકરીઓ (10 થી 14 વર્ષની વયની) કાં તો શાળામાંથી બહાર હોય (છોડી દેતી હોય અથવા ક્યારેય નોંધણી ન થતી હોય) અથવા 6 મહિનાથી વધુ સમય માટે અનિયમિત હાજરી હોય. લક્ષિત છોકરીઓમાંથી 75% અનુસૂચિત જાતિ, અનુસૂચિત જનજાતિ, લઘુમતી સમુદાયો અને અન્ય પછાત વર્ગના સમુદાયો અને 25% છોકરીઓ ગરીબી રેખા નીચે (બીપીએલ) પરિવારોની છે. છોકરીઓની વય-યોગ્ય નોંધણી તેમની ઉંમર અનુસાર અને RTE એક્ટ, 2009/ MHRD માર્ગદર્શિકામાં સૂચવ્યા મુજબ ધોરણ 6 થી 8 માં કરવામાં આવે છે.
- જે છોકરીઓ ક્યારેય શાળાએ ન ગઈ હોય તેમના માટે ઓછામાં ઓછા 3 મહિના અને વધુમાં વધુ 6 મહિના અથવા 6 મહિનાથી વધુ સમય માટે વિશેષ તાલીમ અભ્યાસક્રમ પણ નિર્ધારિત કરવામાં આવ્યો છે.
વધુ માહિતી માટે આપઃ નીચે ની વેબસાઈટ નો ઉપયોગ કરી શકો
https://samagrashiksha.ssagujarat.org/en/kgbv
Read more.. 👉શિક્ષણ ની TAT,TET,HTAT KENI SHIXN,AEI વિગેરે પરીક્ષા ઓ માટે ઉપયોગી મટીરીયલ pdf ના સિમ્બોલ પરથી આપઃ pdf ડાઉનલોડ કરી શકશો.. 👉 શિક્ષણ વિભાગ ની કોઈપણ સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષા માટે નીચે ની માહિતી ઉપયોગી છે
|